Niš i Češka – primer dobre međudržavne saradnje – Tesla u Češkoj

izvor Energy press

Za najvećeg srpskog naučnika i najveći spomenik, i to u Pragu

Malo je poznato da je naš naučnik Nikola Tesla proveo kratko vreme u glavnom gradu Češke. Štaviše, to nije bilo dovoljno poznato ni lokalnim meštanima. Međutim, podizanjem najvećeg spomenika 2014. godine, u čast najvećeg naučnika, u Pragu, podseća meštane glavnog grada Češke, da je srpski naučnik proveo jedan semestar na Tehničkom fakultetu u tom gradu.

Spomenik Nikoli Tesli težak je 5,4 tone, i nalazi se u opštini Prag 6, a delo je dvojice čeških vajara i arhitekata, Stefana Milkova i Jiržija Trojana.

Izliven u bronzi, sa natpisom „Nikola Tesla 1856-1943“, spomenik je noću osvetljen. Motiv spomenika je stilizovano „električno pražnjenje“, kao pokretačka snaga i kamen temeljac Teslinih izuma, kao i instrument njegovih čuvenih prezentacija.

Maria Kousalikova, tadašnja predsednica opštine Prag 6, na otvaranju je rekla da je Nikola Tesla uticao na živote svih nas, zbog čega treba odati poštu njegovom radu.

Tesla 1879 godine

Vajar Stefan Milkov rekao je na svečanosti da je želeo da predstavi jezgro, simbol Teslinih izuma, pa je odlučio da napravi „električno pražnjenje“, kao simbol naše planete i univerzuma, s obzirom na to je većina spomenika u čast Nikole Tesla urađena kao njegova bista ili figura.

Spomenik su finansirali Opština Prag 6 i „Češka sporžitelna“, kao glavni partner projekta, kao i hrvatsko-češko društvo u Zagrebu.

Ceremoniji otkrivanja spomenika prisustvovala je i tadašnja ambasadorka Srbije u Češkoj Vera Mavrić.

Kako bi ispoštovao želju pokojnog oca da završi studije, Nikola Tesla je uz pomoć porodice koja je prikupila novac, otišao u Prag. Napustio je Gospić, gde je predavao u gimnaziji i uputio se na Karlov univerzitet.

Međutim, stigao je prekasno da bi se upisao na Univerzitet Karl Ferdinand, svakako nije ni mogao, jer u srednjoj školi nije učio grčki, koji je bio obavezan predmet, a i nije znao da čita ni piše na češkom, drugom obaveznom predmetu. Međutim, Tesla je slušao predavanja iz elektrotehnike i filozofije, ali nije dobijao ocene.

Na ulazu u zgradu na adresi Ve Smečkah 13, u kojoj je Tesla stanovao dok je boravio u češkoj prestonici 2011. godine je otkrivena spomen-ploča. Ta ideja je realizovana uz pomoć Srpskog udruženja „Sveti Sava“. Tesla ima i svoju ulicu u Pragu, a štampano je i posebno izdanje markica Češke pošte sa Teslinim likom.

Tokom svog boravka u Pragu, Tesla je većinu vremena provodio u biblioteci „Klementinum“ i u kafeu „Narodni kavarna“ u Vodičkovoj ulici.

Naredne godine, svestan da njegovi bližnji podnose ogromnu žrtvu zbog njega, rešava da ih oslobodi tog tereta i napušta studije. Nakon toga se preselio u Budimpeštu, gde je radio u telegrafskoj kompaniji „Američka telefonska kompanija“.

Nekadašnji predsednik Čehoslovačke Edvard Beneš odlikovao je Teslu ordenom Belog lava prvog stepena.

Tesla je, takođe, imao počasni doktorat češkog Tehničkog univerziteta u Pragu.

U Pragu postoji i kompanije pod nazivom „Tesla“ koja se bavi proizvodnjom radio komunikacije i bezbednosne elektrotehnike za vojnu i komercijalnu upotrebu.